Σηματοδοσία
Οι πρώτες αναφορές είναι μάλλον ασαφείς. Μπορεί να βρεθούν στο Πλούταρχο στους «Βίους Παράλληλους» (46 – 120 μχ). Μπορούμε να διαχωρίσουμε το σύστημά τους σε στρατηγικό και σε τακτικό. Το τακτικό επίπεδο αφορούσε επικοινωνίες μικρών αποστάσεων και σε χαμηλό επίπεδο μεταξύ των λεγεώνων και στο εσωτερικό τους. Περιλάμβανε και ακουστικά και οπτικά σήματα.
Ηχητικά Σήματα
Γνωρίζουμε ότι τέσσερα διαφορετικού τύπου ηχητικά κέρατα χρησιμοποιήθηκαν για τακτικό έλεγχο: Το μεγάλο κέρας (Cornu), η bucina το lituus και η τούμπα (tuba)
Το μεγάλο κέρας (Cornu), ήταν μήκους περίπου 11 ποδιών, που έμοιαζε με το γράμμα G, κωνικό υποστηριζόμενο σε όλο το ,μήκος του από ένα δοκάρι κηδεμόνα και υποβασταζόμενο το βάρος του στον ώμο ενός οπλίτη. Χρησιμοποιείτο στο πεδίο της μάχης για την επικύρωση εντολών του διοικητή που θα ακολουθούσαν μετά τον ήχο του.
H Bucina (είδος κέρατος), παρόμοια σε μέγεθος με το μεγάλο κέρας, με μια στενή κυλινδρική οπή που άνοιγε προς τα έξω προς το τέλος της. Χρησιμοποιείτο από τις λεγεώνες για να ανακοινώσει την προσοχή.
Το Lituus ήταν ένας λεπτός χάλκινος σωλήνας, μήκους περίπου 5 πόδια, καμπυλωνόταν προς τα πάνω στο άκρο του για να σχηματίσει ένα κουδούνι. Χρησιμοποιείται κυρίως από το ιππικό να σηματοδοτήσει εντολές.
Η τούμπα (tuba) ήταν ένα χάλκινο κέρατο περίπου 4 ποδιών μήκος με ένα ελαφρώς κωνικό σχήμα σε ολόκληρο το μήκος του. Μερικές φορές ήταν εφοδιασμένο με ένα επιστόμιο κέρατο. Χρησιμοποιείτο για να ακούγεται ή ανάθεση καθηκόντων ή η αποχώρηση, ίσως αλλαγή φρουράς. Όταν δεν προηγείτο ο ήχος του μεγάλου κέρατος, ήταν για να δηλώσουν συνήθη καθήκοντα.
Γνωρίζουμε ότι η πρακτική για την μετάδοση επιχειρησιακών εντολών από τον διοικητή ήταν: Πάντα πρόθεμα τον ήχο του μεγάλου κέρατος, ακολουθούμενο από το σχετικό σήμα της τούμπας και στη συνέχεια από την κατάλληλη κίνηση χεριών σύμφωνα με τα τότε πρότυπα.
Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι το βασικό σύμβολο περηφάνιας και σημείο αναφοράς (κεφαλή) της λεγεώνας ήταν ο αετός της (aquila). Ένας αετός στη κορυφή μιας ενισχυμένης χρυσής ράβδου, η οποία κρατείτο από τον aquilifier (κομιστή). Ο αετός έπιανε στα νύχια του ένα χρυσό κεραυνό, τα φτερά του ορθωμένα και το κεφάλι να γέρνει προς τα εμπρός σαν να είναι έτοιμος να απογειωθεί. Η απώλεια ή η παράδοση ενός αετού (aquila) ήταν μια επαίσχυντη πράξη. Στις πορείες του στρατού ετίθετο στη κεφαλή των λεγεώνων. Στο στρατόπεδο, είχαν φυτευτεί στο έδαφος στο εσωτερικό των.
Σημαίες
Οι Ρωμαίοι είχαν ένα έξυπνο σύστημα σηματοδότησης. Στο Τείχος του Αδριανού ένα αλφαβητικό σύστημα χρησιμοποιήθηκε και βασίζεται σε δύο ομάδες των πέντε σημαιών, που τους επέτρεπε να στείλουν τα μηνύματα κατά γράμμα και ήταν παρόμοιο με το σύστημα που αναπτύχθηκε στην Αγγλία στα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα.
Οι Ρωμαίοι είχαν επίσης ένα κωδικοποιημένο σύστημα, με το οποίο μπορούσαν να στείλουν μόνο ένα από μια δωδεκάδα σταθερών μηνυμάτων ανάλογα με τον χρόνο για τον οποίο έδειχνε μια σημαία. Ο αποστολέας και ο παραλήπτης έπρεπε να έχουν το ίδιο βιβλίο κώδικα και πανομοιότυπα ρολόγια νερού σημειωμένα ίσως με τους αντίστοιχους αριθμούς. Για παράδειγμα, για να στείλουν το μήνυμα VI στο βιβλίο, έπρεπε να σηκώσει ο αποστολέας την σημαία (ή φλεγόμενο δαυλό τη νύχτα), να περιμένει μέχρι ο δέκτης να εγείρει μια σημαία ως αναγνώριση, στη συνέχεια χαμήλωνε τη σημαία του και την ξανανέβαζε και πάλι, ξεκινώντας το ρολόι του. Όταν το σημείο του ρολογιού έδειχνε VI, χαμήλωνε και πάλι τη σημαία. Ο πομπός και ο δέκτης έπρεπε να έχουν συγχρονισμένα τα ρολόγια τους. Η ιδέα της χρησιμοποίησης των κωδικών με αυτή την διαδικασία υιοθετήθηκε από τους Γάλλους στο τέλος του δέκατου όγδοου αιώνα.
Καθρέπτες
Η ενέργεια «της αποστολής μηνύματος με μια ασπίδα» είναι μία από τις πρώτες σαφείς αναφορές ως απλοποιημένη μέθοδος ηλιογράφου και γινόταν με στιλβωμένη ασπίδα. Ο συγγραφέας Valerio Massimo Manfredi βιβλίο του «Η Τελευταία Λεγεώνα» περιγράφει ότι οι λεγεωνάριοι γνώριζαν και χρησιμοποιούσαν έναν «φωτεινό κώδικα» για την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ των. Το επινόησε ένας δούλος του Κικέρωνα. Αυτή η γραφή πήρε το όνομά της από τον Μάρκο Τύλλιο Τύρρωνα, ο οποίος και την τελειοποίησε. Στην αρχή ήταν μόνο για να γράφει κανείς γρήγορα καθ΄ υπαγόρευση. Με τον καιρό εξελίχθηκε σε κώδικα επικοινωνίας στο στρατό. Το σύστημα λεγόταν στο πρωτότυπο “notae tironianae”, «Τιρωνιανά σημεία». Ήταν είδος συμβατικής γραφής από συντετμημένα, τροποποιημένα ή ενωμένα γράμματα του λατινικού αλφάβητου. Αποτέλεσε για πολλούς αιώνες το κατ΄ εξοχήν ταχυγραφικό σύστημα που χρησιμοποιούνταν στη Δύση.
Υπάρχουν πολλές άλλες αναφορές για πρόωρες παρόμοιες μεθόδους σηματοδότησης που δεν είναι πολύ αξιόπιστες. Ο συγγραφέας Woods, για παράδειγμα, δήλωσε ότι οι ηλιογράφοι χρησιμοποιήθηκαν από τους Ρωμαίους μεταξύ 26 και 37 μχ. Για σχεδόν δέκα χρόνια κατά τη διάρκεια της βασιλείας του σοφού, αλλά αντιπαθή αυτοκράτορα Τιβέριου, που είχε φύγει από την Ρώμη και είχε περιοριστεί στο νησί του Κάπρι έξω από την Νάπολι, κάθε μέρα έστειλε και λάμβανε μηνύματα από την ηπειρωτική χώρα από ένα είδος "ηλιογράφου" που λειτουργούσε με την αντανάκλαση των ακτίνων του ήλιου με τη βοήθεια ενός καθρέφτη κατασκευασμένου από στιλβωμένο μέταλλο. Φυσικά αυτό δεν θα ήταν δυνατό χωρίς κωδικογράφηση, αλλά δεν υπάρχουν αναφορές για τους τρόπους με τους οποίους οι εντολές του αυτοκράτορα στέλνονταν ή λαμβάνονταν.
Η αρχική πηγή δεν υποστηρίζει επαρκώς αυτήν την εκδοχή. Υπάρχει μια σύντομη αναφορά σε μία μέθοδο σηματοδότησης στη βιογραφία του Τιβέριου (42-37 μχ) που γράφτηκε από τον Suetonius, στο τρίτο του βιβλίο (ΙΙΙ) «Οι Δώδεκα Καίσαρες, αλλά είναι ασαφής. Μερικές φορές το συναντάμε μεταφρασμένο ως εξής: «Συχνά στεκόταν σε έναν υψηλό πύργο και παρατηρούσε τα σήματα που έστελναν σ 'αυτόν, έτσι ώστε όταν κάτι συνέβαινε, τα μηνύματα να έφταναν σε αυτόν χωρίς καθυστέρηση».
Σε μια μεταγενέστερη μετάφραση, όμως, το πλήρες κείμενο εμφανίζεται ως:
«Σκέφτηκε, μάλιστα, καταφεύγοντας στη λύση της δημιουργίας μιας έδρας κατά κάποιον τρόπο ενός μικρού αρχηγείου μας μικρής μονάδας της επαρχίας και να έχει έναν ναυτικό στολίσκο εκεί κοντά για να τον μεταφέρουν από το νησί όπου περίμενε σε έναν βράχο ανακοινώνοντας όλες τις πιθανές περιπτώσεις με σήματα φωτιάς την οποία είχε προαναγγείλει για αντιμετωπίσει την καθυστέρηση των αγγελιοφόρων του.
Ούτε η μια ούτε η άλλη έκδοση φαίνεται αρκετά ακριβής. Μια απλή φωτιά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να δώσει ένα προειδοποιητικό σήμα στο Τιβέριο που ήθελε να παρακολουθεί τα πάντα, αλλά δεν θα μπορούσε εύκολα να χρησιμοποιηθεί για να μεταδώσει "όλες τις πιθανές περιπτώσεις." Από την άλλη πλευρά, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ένας Ρωμαίος αυτοκράτορας θα έβαζε στο κόπο τον εαυτό του να μάθει έναν κώδικα σηματοδότησης που ήταν αρκετά πολύπλοκο για να μεταδώσει μηνύματα.